Blog

Dadaizm – kierunek intrygujący i tajemniczy, stanowiący rodzaj artystycznego buntu nie tylko przeciw historii sztuki, ale też konwenansom. Jakie są najważniejsze cechy dadaizmu? Jak kierunek ten rozwijał się w Polsce? Kto jest jego najważniejszym przedstawicielem? Dowiedz się więcej.

Marcel Duchamp – L.H.O.O.Q., źródło: wikipedia.org

Co to jest dadaizm? Najważniejsze informacje

Dadaizm to międzynarodowy ruch artystyczno-literacki, którego główne założenia opierały się na zerwaniu z konwenansami i tradycją, absolutna dowolność w korzystaniu ze środków artystycznej ekspresji i swoboda twórcza, bez względu na to, czy mówimy o tematyce dzieła sztuki, czy o wykorzystanych do jego tworzenia materiałach. Ruch ten kształtował się zarówno w Europie, jak i w Stanach Zjednoczonych około 1915 roku, a jego popularność zdecydowanie zmalała pod koniec lat 20. XX wieku. Za inicjatora dadaizmu uważa się poetę Tristana Tzarę oraz malarza Hansa Arpa, którzy nowy kierunek zaczęli definiować na terenie Zurychu. Wkrótce dołączyli do nich artyści z całego świata, tacy jak Marcel Duchamp. Sama nazwa dadaizm pochodzi od słówka “dada”, które podobno znalazł na chybił trafił Tristan Tzara w słowniku Larousse’a. Nikt jednak nie jest dziś do końca pewny, jaka tak naprawdę jest geneza tego pojęcia.

Dadaizm – cechy kierunku, które powinien znać każdy miłośnik sztuki

W przypadku dadaizmu trudno mówić o jednolitej estetyce czy jakimkolwiek programie artystycznym. Liczyła się tylko wolność w operowaniu środkami. Dadaizm w malarstwie był bardziej “antymalarstwem” niż kontynuacją dorobku wielkich mistrzów. Bardzo często do tworzenia dzieł sztuki wykorzystywane były “zwykłe” przedmioty codziennego użytku, produkowane seryjnie, dostępne w sklepach. Artysta Kurt Schwitters twierdził nawet, że…”wszystko, co artysta wypluje, jest sztuką”! Jeśli zastanawiasz się nad podobieństwem surrealizmu i dadaizmu, to intuicja Cię nie myli – pierwszy z tych kierunków stał się naturalną konsekwencją poszukiwań artystów dadaizmu.

Przedstawiciele dadaizmu – jacy artyści związani z tym kierunkiem uważani są za najważniejszych?

Jak już wspomnieliśmy, inicjatorem dadaizmu był Tristan Tzara, a jednym z najgłośniejszych nazwisk, związanych z tym kierunkiem, bez wątpienia jest Marcel Duchamp, nieomal dadaistyczny celebryta (we współczesnym tego słowa znaczeniu). Jednak do artystów dadaizmu można zaliczyć zdecydowanie więcej ważnych osobowości, takich jak Man Ray, Max Ernst, Francis Picabia. Każdy z nich miał nieco inne podejście do sztuki dadaistycznej, jej definicji i celu, dlatego właśnie analizowany łącznie dorobek tych twórców składa się na tak niezwykły pejzaż artystycznych poszukiwań pierwszej połowy XX wieku.

Marcel Duchamp – Fontanna, źródło: wikipedia.org

Dadaizm – najsłynniejsze obrazy i inne dzieła sztuki

Dadaistyczne dzieła sztuki miały na celu przede wszystkim wywołać szok w odbiorcy. Udało się to najważniejszym pracom tego kierunku, w tym przede wszystkim prowokującej instalacji “Fontanna” Marcela Duchampa, którą był po prostu… pisuar. Do najsłynniejszych obrazów dadaizmu należy też “Mona Lisa z wąsami” tego samego twórcy (żart na temat słynnego dzieła Leonarda da Vinci), a także płótno “Ubu Imperator” Maxa Ernsta czy “Mz 231. Miss Blanche” Kurta Schwittersa. Warto też wymienić fotografię “Szklane łzy” Mana Raya, która do dziś stanowi bardzo mocną ikonę dadaizmu w sztuce.

Kurt Schwitters – Mz 231. Miss Blanche, źródło: wikiart.org

Dadaizm w Polsce – był czy go nie było?

Czy dadaizm w Polsce był równie popularnym kierunkiem, co na Zachodzie? Zdania akademików są na ten temat podzielone. Oficjalnie trudno mówić o typowo dadaistycznych manifestach w sztuce polskich twórców, jednak przejawiały one bez wątpienia cechy podobne do dorobku ich kolegów z USA czy Niemiec. Między 1915 a 1920 rokiem w Polsce modne było pojęcie futuryzmu, podczas gdy za granicą określenie to było już raczej passe. Niemniej wielu rodzimych przedstawicieli awangardy tworzyło, mniej lub bardziej świadomie, w absolutnie dadaistycznym duchu.

Chociaż dadaizm w malarstwie, rzeźbie czy literaturze nie przetrwał próby czasu, odcisnął ważne piętno na dorobku twórców kolejnych pokoleń, o czym do dziś świadczy lekkość, z jaką artyści posługują się rozmaitymi środkami wyrazu. Gdyby nie dadaizm, zdecydowanie trudniej byłoby dziś o artystyczną wolność i łatwość w przełamywaniu konwencji, niezależnie od dziedziny sztuki.

David Hockney to jeden z najbardziej uznanych malarzy XX wieku – jego obraz na płótnie “A Bigger Splash” widział chyba każdy, przynajmniej raz w życiu. Wyróżnia się bardzo mocnym, charakterystycznym stylem, który do dziś jest pożądany na aukcjach sztuki. Co wiemy o malarzu i jego twórczości?

David Hockney – Portrait of an Artist (Pool with Two Figures), źródło: wikipedia.org

Z hrabstwa Yorkshire do Los Angeles – życie Hockneya

David Hockney nie bez przyczyny określany jest jako artysta, który odcisnął niebagatelny wpływ na sztukę XX wieku – zwłaszcza w kontekście pop-artu. Jego obrazy są charakterystyczne, mocne wizualnie i kojarzone nawet przez tych, którzy malarstwem interesują się pobieżnie. Urodzony w 1937 roku w hrabstwie Yorkshire artysta studiował malarstwo w Bradford College of Art oraz Royal College w Londynie. W latach 60. wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie nie tylko chłonął atmosferę, która wpłynęła na twórczość, chociażby Andy’ego Warhola, ale też wykładał na uniwersytetach. Aż do 1978 roku dzielił swoje życie między Wielką Brytanią a USA, ale później na stałe osiadł w Los Angeles – mieście, które do dziś pozostaje dla niego potężną inspiracją. Właśnie w Stanach homoseksualny artysta mógł śmiało i bez obaw rozłożyć skrzydła i poczuć się swobodnie, także w kontekście czysto prywatnym. Nie da się ukryć, że Ameryka wpłynęła także na samą tematykę obrazów Hockneya. Historyczka sztuki dr Grażyna Bastek tak opisuje charakterystyczne dla malarza krajobrazy i motywy: “To raj pełen słońca, bezchmurnego nieba i ludzi kąpiących się w basenach. Hockney stworzył go na podstawie fotografii reklamowych basenów z kalifornijskich czasopism”. Jednocześnie w kompozycjach tych zawsze daje się wyczuć atmosferę sztuczności i samotności, przez co “raje” Hockneya stają się opowieścią o amerykańskiej (anty)utopii.

David Hockney – obrazy, które warto znać (lub kupić)

Prace Davida Hockneya znajdują się w wielu instytucjach kulturalnych na całym świecie – między innymi w Tate Britain, Museum of Modern Art w Nowym Jorku, Los Angeles Louver w Kalifornii czy w Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku. Dzieła artysty są rozchwytywane podczas aukcji sztuki w największych domach aukcyjnych, takich jak Christie’s czy Sotheby’s. Od wielu lat osiągają zawrotne kwoty sprzedaży, czyniące z Hockneya najdrożej wycenianego żyjącego artystę. Nie da się w tym miejscu nie wspomnieć o obrazie Davida Hockneya “Portret artysty (Pool with Two Figures)”, który w 2018 roku znalazł nabywcę za niebagatelną sumę 90 milionów dolarów. Znamienne dla dorobku Hockneya są też takie prace, jak Mr and Mrs Clark and Percy, Nichols Canyon, Splash czy A Bigger Splash. Szczególnie ten ostatni oddziałuje mocno na kulturę popularną, czego przykładem może być nawiązujący do tego dzieła tytuł filmu Luki Guadagnino z 2015 roku.

David Hockney – A Bigger Splash, źródło: wikipedia.org

Malarstwo okiem eksperta, czyli książki Davida Hockneya o sztuce

David Hockney nie tylko żywo interesuje się sztuką i wciąż testuje w swoich pracach nowe techniki (jak fotokolaże czy eksperymenty z aplikacjami do rysowania na iPadzie), ale też pisze książki. “Historia obrazów dla dzieci” to pozycja, która zainteresuje najmłodszych, z kolei “Wiedza tajemna” to coś w sam raz dla tych, którzy oglądając dzieła dawnych mistrzów, zastanawiają się, “jak oni to zrobili”. Warto sięgnąć do tych książek, jeśli szukasz solidnej bazy wiedzy, a przy okazji chcesz się zakochać w odkrywaniu szczegółów, które tylko najbardziej dociekliwi dostrzegą na obrazach – nie tylko dawnych, ale też współczesnych, na przykład pochodzących z naszej internetowej galerii sztuki.

W te wakacje odwiedzający Bulwary Wiślane w Warszawie mieli niepowtarzalną okazję przekonać się, że malarstwo znanych i cenionych mistrzów wciąż może pobudzać wyobraźnię i stanowić żywą inspirację. W sierpniu 2021 można było obejrzeć wystawę obrazów odtworzonych 1:1 z klocków Lego. Dowiedz się więcej na temat tego przedsięwzięcia.

Stańczyk z klocków Lego, źródło: Galeria Przy Plaży/facebook

Sztuka układania klocków

Marka Lego od początku swojego istnienia podkreśla, że produkowane przez nią klocki są tylko materiałem – w rękach kreatywnych osób zamieniają się w budulec, za pomocą którego można tworzyć własne światy i przenosić ich wizje na rzeczywistość. Tym razem duński brand poszedł o krok dalej, rzucając wyzwanie najbardziej ambitnym. W sierpniu 2021 roku w Galerii przy Plaży na Bulwarach Wiślanych w Warszawie można było zobaczyć wystawę co najmniej niezwykłą, bo składającą się z czterech kompozycji z klocków Lego, odtwarzających w skali 1:1, ze wszystkimi szczegółami, prace znanych artystów.

Żydówka z pomarańczami z klocków Lego, źródło: Galeria Przy Plaży/facebook

Stańczyk x Lego – najbardziej intrygujące połączenie tego lata

W nadwiślańskiej galerii zwiedzający mogli podziwiać przygotowaną przez Lego interpretację słynnych dzieł: “Stańczyka” Jana Matejko, „Żydówkę z pomarańczami” Aleksandra Gierymskiego, „Babie lato” Józefa Chełmońskiego oraz „Nad brzegiem morza” Anny Bilińskiej-Bohdanowicz. “Obrazy” tworzyło 21 osób podczas 400 godzin żmudnej pracy. Ile klocków było potrzebne? Sporo!

• Do interpretacji „Stańczyka” wykorzystano 43 000 klocków, a jego autorami byli: Bartłomiej Huetter, Patryk Antczak, Michał Ciołek, Bartłomiej Głuchowski, Krzysztof Pusz.
• „Żydówka z pomarańczami” wymagała 15 500 klocków. Autorzy: Rafał Piasek, Łukasz Maćkowiak, Jan Trąbka, Mateusz Waldowski, Bartosz Zborowski.
• „Babie lato” złożył z 85 000 klocków zespół: Łukasz Ogrodnik, Michał Babik, Marek Janik, Paweł Jurczyński, Maciej Ramlo, Wojciech Regliński, Władysław Weker.
• „Obraz” „Nad brzegiem morza” wymagał użycia 14 500 klocków. Przygotowali go: Dominik Skarbek-Kruszewski, Paweł Kwil, Jakub Maciejec, Jan Woźnica.

Babie lato z klocków Lego, źródło: Galeria Przy Plaży/facebook

Co było celem aż takiego wysiłku wieloosobowych zespołów? Firmie Lego zależało na przekonaniu publiczności, że klocki mogą być pretekstem do fantastycznej zabawy, pobudzania własnej kreatywności, twórczych poszukiwań czy zainteresowania się dziedzinami, jakie dotąd niekoniecznie nas interesowały. To nie tylko zabawki dla dzieci, ale świetny pretekst do nauki kompozycji, myślenia przestrzennego, czy łączenia kolorów. Dodatkowo zaprezentowane w galerii nad Wisłą prace były też hołdem dla klasyki polskiego malarstwa, a tak niecodzienna wystawa okazała się fajnym (i skutecznym) pretekstem do tego, żeby zaciekawić nimi nawet najbardziej opornych na historię sztuki. Przy okazji marka Lego promowała też specjalne zestawy inspirowanych sztuką i rękodziełem klocków dla dorosłych, które można kupić w jej ofercie. Czy wiesz, że z wykorzystaniem elementów Lego możesz skomponować swoją własną martwą naturę, w dodatku w trójwymiarze?

Nad brzegiem morza z klocków Lego, źródło: Galeria Przy Plaży/facebook

Co jakiś czas prasę i portale obiegają informacje dotyczące kontrowersji wokół wykorzystania cudzego utworu przez jakiegoś artystę bez jego zgody. Nie chodzi tylko o plagiaty piosenek, ale też o łamanie praw autorskich związanych z obrazami czy innymi dziełami sztuki. Skąd bierze się to zjawisko i… o jakich pieniądzach w tle takich afer mówimy?

Jean-Michel Basquiat – Equals Pi, źródło: wikipedia.org

Obraz Basquiata jako dekoracja?

Niedawno głośno zrobiło się o firmie jubilerskiej Tiffany&Co. Tym razem nie chodzi jednak o biżuterię z najnowszej kolekcji, a o… malarstwo. A dokładnie o obraz Jean-Michela Basquiata „Equals Pi”, który “wystąpił” w kampanii zdjęciowej z Beyonce i Jayem-Z. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie to, że Basquiat, zmarł w 1988 roku i nie może sam zadecydować o tym, czy chce być kojarzony z dobrami luksusowymi. Jak twierdzą znawcy jego biografii i twórczości – sam artysta nigdy by się na to nie zgodził, bo całe życie stronił przed blichtrem, elitaryzmem i hierarchią w świecie sztuki. Co więcej, obraz na płótnie został zakupiony przez koncern LVMH (do którego należy właśnie Tiffany&Co) i pokazany publiczności po raz pierwszy w historii właśnie w reklamie z amerykańską gwiazdą piosenki pop i jej mężem raperem. Jako interesujące tło obrazy Jean-Michela Basquiata posłużyły nie pierwszy raz. Mijającego lata również marka Saint Laurent wypuściła kolekcję ubrań i dodatków za kilka tysięcy euro za sztukę, zdobioną motywami z prac nieżyjącego malarza.

Z oskarżeniami o “pożyczanie” sobie cudzych prac jako motywów estetycznych branża mody zmaga się regularnie. Problemem jest nie tylko wykorzystywanie fragmentów obrazów, zmarłych już artystów, ale też plakatów, grafik czy malarstwa twórców żyjących, mniej popularnych czy młodych. Wiele z nich trafia na koszule, bluzy czy torebki prosto z internetu, gdzie artyści prezentują swój dorobek, a niektóre są mniej lub bardziej sprawnie kopiowane i przenoszone wprost na ubrania. Przykładem tego typu sytuacji może być skopiowanie w 2016 roku przez sieciówkę Bershka motywu z rysunków polskiej ilustratorki Marii Ines Gul, wykorzystanego do produkcji emaliowanych pinów.

Nadużycie czy hołd dla Basquiata? Oto jest pytanie

Firmy, które zostają oskarżone o plagiat lub nadużycie, reagują różnie. Niektóre niemal natychmiast wystosowują oświadczenie i wycofują produkt bądź kampanię, inne idą w zaparte, że nie robią nic niewłaściwego. Przykładem może być wspomniana wcześniej marka Saint Laurent, która powołuje się na prawa autorskie The Estate of Jean-Michel Basquiat i nowojorską agencję Artestar, jednak pierwsza z tych instytucji zawiesiła działalność w 2012 roku, druga z kolei nie ma żadnego związku z malarzem. Przedstawiciel Tiffany&Co, Alexandre Arnault, tłumaczy z kolei, że pojawienie się obrazu na płótnie Basquiata w kampanii z Beyonce jest rodzajem hołdu dla jego twórczości. Co więcej, wiceprezes firmy jubilerskiej sugeruje nawet, że Basquiat kochał biżuterię, a turkusowy odcień na płótnie (znany jako tiffany blue) nie został wybrany przypadkiem.

Czy korzystające z dorobku żyjących i nieżyjących artystów firmy rzeczywiście wykorzystują haniebnie cudzy talent, czy raczej robią ukłon w ich stronę, popularyzując ich twórczość? Odpowiedź na to pytanie pozostawiamy Tobie i… prawnikom, którzy każdego dnia na całym świecie zajmują się podobnymi sprawami.

Jeśli zainteresowały Cię prace tego artysty, przeczytaj nasz wpis: Jean-Michel Basquiat – buntownik, który pobija rekordy sprzedaży na londyńskich aukcjach!

Fałszerze obrazów są nie tylko coraz bardziej wyspecjalizowani w swoim “fachu”, ale też… bezczelni. Świadczy o tym ostatnia sytuacja: wystawienie na aukcję obrazów na płótnie żyjącego artysty, który sam zwrócił uwagę na fałszywki i zawiadomił prokuraturę. Chodzi o prace Leona Tarasewicza, profesora warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych.

Leon Tarasewicz, źródło: wikipedia

Obraz Leona Tarasewicza – z aukcji do… prokuratury

W świecie sztuki fałszerstwa zdarzają się często. Jak w rozmowie z pismem “Rzeczpospolita” powiedziała Zuzanna Sokalska z Galerii Monopol, szacuje się, że nawet 20% obrazów znajdujących się w posiadaniu muzeów (również tych prestiżowych) to… fałszywki! Teraz po raz kolejny ofiarą niecnego działania oszustów stał się Leon Tarasewicz, nauczyciel Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, uznany i wielokrotnie nagradzany malarz białoruskiego pochodzenia. Co ciekawe, o tym, że dzieło malarza zostało sfałszowane i trafiło na aukcję „Sztuka Współczesna. Klasycy Awangardy po 1945 r.” w prestiżowym warszawskim domu aukcyjnym poinformował… sam artysta, który zawiadomił prokuraturę o przestępstwie. Oczywiście sama praca, wyceniona na 40 tysięcy złotych, natychmiast została wycofana z aukcji. Chodzi o akrylowy obraz na płótnie o wymiarach 50 x 50 cm, “Bez tytułu” z 2019 roku.

Wcześniej falsyfikat (rzekomo obraz Tarasewicza) wystawił na aukcji internetowej inny dom aukcyjny w Warszawie. Co ciekawe, nie jest to pierwsza sytuacja, w której Tarasewicz pada ofiarą oszustów. W 2020 roku prokuratura Warszawa-Śródmieście prowadziła postępowanie w sprawie innego obrazu, który miał być autorstwa Tarasewicza (a oczywiście nim nie był). Śledztwo umorzono, ponieważ nie wykryto sprawców przestępstwa. Pełnomocnik Leona Tarasewicza złożył zażalenie do sądu, który nakazał prowadzenie dalszego postępowania.

Jak wykryć falsyfikat? Okazuje się, że to nie takie proste

Sprzedaż falsyfikatu niesie ze sobą poważne konsekwencje. Wystarczy, że raz fałszywy obraz zostanie sprzedany w publiczny sposób (czyli na przykład właśnie na aukcji internetowej lub bezpośrednio w galerii), a trudno będzie zakwestionować jego autentyczność. W przypadku profesora Leona Tarasewicza sytuacja jest zdecydowanie prostsza – w końcu sam może podważyć autentyczność dzieła. Do całej sytuacji odniósł się autor portalu Polish Art Corner, często zajmujący się tematyką fałszerstw na rynku sztuki. O falsyfikacie Tarasewicza na aukcji pisze tak: “Jak do tego dochodzi, że tak >>renomowany<< dom aukcyjny, #1 odnośnie sprzedaży w Polsce, nie zapytał żyjącego malarza by ten potwierdził autentyczność swojej pracy? Widzę dużą nieudolność pracowników (…). Eksperci wprowadzają w szaleńczym tempie kolejne obrazy na aukcje, aukcje które odbywają się w amoku już dwa razy w ciągu dnia. Nic dziwnego, że nikt tego nawału prac nie jest w stanie kontrolować”.

Nieprawdopodobnego odkrycia dokonano po niemal 135 latach w książce, którą sam Van Gogh przekazał swemu przyjacielowi z młodości Anthonowi van Rappardowi. Stara książka przez 135 lat skrywała między swymi stronicami szkice Mistrza Vincenta van Gogha.

(Anthon van Rappard, źródło: wikipedia)                (Vincent van Gogh, źródło: wikipedia)

Niezwykły prezent Vincenta van Gogha

Panowie poznali się w roku 1880. Wówczas połączyła ich pasja i miłość do malarstwa. To, co ich różniło, to klasa społeczna i poziom wykształcenia. Z wiedzy przedwcześnie zmarłego młodego van Rapparda korzystał van Gogh. Perspektywa i anatomia to dziedziny, które dzięki tej znajomości zgłębiał.

Choć przyjaźń holenderskich malarzy nie trwała długo, bo zaledwie 4 lata, to jej pamiątką stała się wspomniana wcześniej książka, którą wraz z dedykacją i obecnie niezwykle wartościową zawartością van Gogh przesłał swojemu mentorowi.

W kontekście znaleziska warto wspomnieć o powodzie zerwania kontaktów obu artystów. Otóż van Rappard pozwolił sobie na zuchwałą krytykę litografii van Gogha zatytułowaną „Jedzący kartofle”. Jak wiemy powstały dwa obrazy o tym samym tytule, ale o innych wymiarach. Oba namalowane przez van Gogha w roku 1885 w Nuenen. Oba znajdują się w zasobach muzealnych w Holandii.

Stworzenie wspomnianego obrazu olejnego na płótnie, jego pierwszego stadium, miało w założeniach samego twórcy być dziełem, które ugruntuje jego pozycję w świecie sztuki, a samo uzyska miano arcydzieła. Założenie dość karkołomne w ówczesnym czasie, ponieważ były to zaledwie początki malarstwa van Gogha.

(źródło: www.van-gogh.pl)

Czy Vincent van Gogh celowo umieścił zakładkę w książce?

W roku 1883 van Gogh przesłał swojemu przyjacielowi książkę „Histoire d’Un Paysan” (tłum. “Historia chłopa”). Zastanawiające i ciekawe jest czy Mistrz był świadom dodatkowej zawartości tej lektury? Gdyby przekazanie miało miejsce po wspomnianej kłótni, zapewne van Gogh dołączyłby szkice i rysunki, które prezentowałyby jego postępy w sztuce i malarstwie, a nie wykonane w początkowym etapie twórczości. Znawcy uważają, że zakładka pochodzi z roku 1881, a więc z czasu kiedy van Gogh przebywał na wsi i dopiero co podjął decyzję o zajęciu się malarstwem.

Tak więc założyć należy, że historyczna i będąca w zainteresowaniu historyków sztuki, a zwłaszcza twórczości holenderskiego malarza zakładka znalazła się w książce może nie przypadkowo, ale z pewnością została przeoczona przez Vincenta. Takie historie pozwalają odkrywać życie i etapy twórczości Mistrzów, których od dawna już z nami nie ma, a o których nadal dowiadujemy się czegoś nowego.

(źródło: Muzeum Vincenta van Gogha w Amsterdamie)

Dzisiaj podpisana przez samego van Gogha książka oraz nierozłączna jej część – zakładka z odręcznymi szkicami są częścią wystawy „Here to Stay”, prezentującej prace powiązanych z nim artystów. Oczywiście przyjaźń obu malarzy również zaakcentowana została na wystawie. Obaj zmarli młodo, van Gogh w 1890 roku od rany postrzałowej, a van Rappard w odstępie zaledwie dwóch lat.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej ciekawostek o twórczości wielkiego malarza, zapoznaj się z naszym wcześniejszym wpisem: Dlaczego Vincent van Gogh odciął sobie ucho?