Blog

Ukraińscy oligarchowie w obliczu inwazji rosyjskiej na Ukrainę starają się pomóc swoim rodakom w taki sposób, w jaki tylko mogą, zwłaszcza przeznaczając ogromne środki finansowe na pomoc humanitarną czy cele związane z funkcjonowaniem wojska. Do zaszczytnego grona pomagających dołączył Wiktor Pinczuk i jego żona Olena, którzy pod koniec czerwca sprzedali na aukcji w Christie’s rzeźbę Jeffa Koonsa „Balonowa małpa (magenta)”.

Jeff Koons – Balonowa małpa (magenta), źródło: christies.com

Sztuka w służbie potrzebującym? Rzeźba Koonsa sprzedana za miliony

Miliarder, który dorobił się w branży paliwowej, otrzymał za dzieło niebagatelną kwotę 12,437,486 dolarów (11,738,067 euro, czyli niemal 57 milionów złotych). Cały dochód zostanie przekazany na pomoc rannym na wojnie żołnierzom oraz cywilom, którzy pilnie potrzebują żywności, leków czy rehabilitacji.

Dzieło sztuki za tak zawrotną sumkę nabył Jens Faurschou, znany kolekcjoner z Kopenhagi, który po transakcji podkreślał, że jest “podwójnie szczęśliwy”, nie tylko mogąc wejść w posiadanie pracy jednego z najwybitniejszych artystów współczesnych, ale też mogąc przyczynić się do pomocy potrzebującej Ukrainie.

Dla Wiktora Pinczuka to nie jedyny tego typu gest. Podczas kwietniowego Biennale w Wenecji zorganizował wystawę „This is Ukraine: Defending Freedom”, na której wystawił prace nie tylko ukraińskich artystów, ale też dzieła Mariny Abramović, Damiena Hirsta czy Olafura Eliassona.

Przeczytaj nasz wpis – Pierwsza wystawa sztuki na Księżycu z kosmicznym wyścigiem artystów w tle!

Małpa z balonów symbolem solidarności z Ukrainą

Seria balonowych małp Jeffa Koonsa powstawała na przestrzeni lat 2006-2013. Dziś wersja w odcieniu magenta nabiera zupełnie nowego znaczenia, z formalnego żartu i artystycznej igraszki przeistaczając się w symbol solidarności i empatii z tymi, których skrzywdziła wojna. Różowa rzeźba z dmuchanej stali uzmysławia, że radość z codziennych rozrywek czy przyjemność czerpana z podziwiania dzieł sztuki w galeriach, w obliczu rosyjskiego terroru nie dla wszystkich może być dostępna. I właśnie z myślą o osobach, które w tym momencie walczą o przetrwanie, Wiktor Pinczuk postanowił rozstać się nie tylko z cennym dziełem sztuki, ale też ze wszystkimi pieniędzmi, które za nie otrzymał.

Szlachetnych gestów wobec potrzebujących Ukrainek i Ukraińców nie brakuje. W świecie sztuki regularnie podejmuje się inicjatywy, służące zdobyciu środków na cele humanitarne związane z inwazją Rosji na Ukrainę. Przykład? Performans Mariny Abramović, w którym można było wziąć udział w kwietniu, po wygraniu charytatywnej aukcji, z której środki również zostały przekazane Ukrainie.

Kolejny raz nastąpiło zderzenie sztuki z wszechobecnym robieniem selfie przez turystów. Tym razem sytuacja miała miejsce w madryckim Museo Reina Sofia. Co się wydarzyło?

Museo Reina Sofía w Madrycie, źródło: wikipedia.org

Kosztowne selfie z dziełem sztuki „Pielgrzymka rogaczy”

Turystka robiła sobie selfie z pracą Alberto Sáncheza zatytułowaną „La romería de los cornudos” („Pielgrzymka rogaczy”) z 1933 roku.

Włoszka, aby zrobić sobie jak najlepsze zdjęcie postanowiła zignorować zasady panujące w muzeum i wejść na podest, który był częścią dzieła sztuki. Niestety, straciła równowagę, odruchowo złapała się za fragment dzieła i urwała kawałek pracy artysty.

Pracownicy muzeum poinformowali opinię publiczną, że straty nie są duże. Jak dotąd nie podano informacji, czy turystka poniesie jakiekolwiek konsekwencje swojego czynu.

Czy robienie zdjęć w muzeach powinno być dozwolone?

Ponownie pojawia się pytanie, jakie są granice, których turyści i zwiedzający nie powinni przekraczać i jak daleko muzea mają się posunąć, by zyskiwać nowych zwiedzających.

Zabezpieczenia przed turystami. Czy są potrzebne?

Po licznych atakach na słynne dzieło Leonarda da Vinci “Mona Lisa” obraz został umieszczony za kuloodporną szybą.

W latach 60. “Mona Lisa” została uszkodzona w wyniku oblania kwasem. W tym samym roku inny wandal rzucił w obraz kamieniem, powodując uszkodzenia farby.

W 1974 r. kobieta oblała dzieło czerwoną farbą, uzasadniając swój czyn jako protest przeciwko wykluczeniu osób niepełnosprawnych.

To tyle, jeśli chodzi o Mona Lisę, ale przykładów ataków na sztukę jest więcej.

Atak na mural Marka Rothko z polskim akcentem

Wandal pochodzenia polskiego zniszczył w 2013 r. mural Marka Rothko znajdujący się w Tate Modern w Londynie. Na muralu napisał „potencjalny przykład yellowizmu”. Nawiązał w ten sposób do kierunku w sztuce, którego był współzałożycielem.

Fontanna Duchampa rozbita młotkiem

Inny znany przykład wandalizmu? Proszę bardzo. Duchamp postanowił wystawić pisuar jako swoje dzieło, podpisując się Richard Mutt. Fontanna Duchampa stała się jedną z bardziej kontrowersyjnych prac dadaistycznych. Dzieło zostało pokazane w 1917 roku na wystawie Stowarzyszenia Artystów Niezależnych w Nowym Jorku. Duchamp posłużył się strategią skandalu, kwestionując boskość w sztuce, a tym samym dokonał rewolucyjnej zmiany w pojmowaniu sztuki.

Jednakże w 2006 roku w Centrum Pompidou, francuski artysta Pierre Pinoncelli, używając młotka, rozbił pisuar na kawałki. Na szczęście była to kopia wartego parę milionów dolarów oryginału.

Sztuka kontra wandale

Problem zatem istnieje od wielu lat. Jak zabezpieczać dzieła sztuki? Czy wystawiać ich kopie? Do jakiego stopnia być tolerancyjnym, co do wnoszenia rzeczy osobistych na teren muzeum?

Nowojorskie MoMa oraz Wersal i Koloseum zakazało używania kijków do selfie. Natomiast Muzeum Prado w Madrycie zakazało używania aparatów fotograficznych.

Z drugiej strony, muzealnicy chcą przyciągnąć jak najwięcej zwiedzających. Trudno zatem zamknąć w plastikowych skrzyniach dzieła sztuki i pozwalać je oglądać za szybą.

Może wystarczy postawić na edukację i naukę szacunku do dzieł sztuki? A może zawsze znajdą się szaleńcy, którzy chcąc przekazać Światu swoje przesłanie, zdemolują cenne dzieło, byle tylko zrobiło się o nich głośno? To kwestia nadal otwarta i warta zastanowienia.

Portret Marilyn Monroe, jeden z najbardziej rozpoznawalnych obrazów Andy’ego Warhola, właśnie został sprzedany za ogromną sumę, stając się najdroższym dziełem sztuki XX wieku, jaki kiedykolwiek sprzedano na publicznej aukcji. Sprawdź, ile za niego zapłacono.

Andy Warhol – Shot Sage Blue Marilyn, źródło: pap.pl

Obraz Andy’ego Warhola kupiony za miliony w niespełna… 4 minuty!

Tak szybkiej i opiewającej na takie kwoty transakcji dawno nie było w świecie sztuki. W maju sprzedano „Shot Sage Blue Marilyn”, obraz namalowany przez Andy’ego Warhola w 1964 roku, czyli dwa lata po śmierci aktorki. Płótno nie czekało długo na nowego nabywcę – sprzedało się w cztery minuty od rozpoczęcia aukcji. Cena zwala z nóg: to 195 milionów dolarów, czyli więcej niż kiedykolwiek wydano na publicznej aukcji za pracę artysty z XX wieku. Kwota za samo dzieło, po odliczeniu opłat i podatków wynosi 170 milionów dolarów.

Rekordowe obrazy – płótna warte tyle, co kilka posiadłości

Portret Marilyn Monroe, utrzymany w charakterystycznej dla pop-artu stylistyce, bije poprzednie rekordy sprzedaży dzieł w XX wieku. Należały one do „Kobiet z Algieru (wersja 0)” Pabla Picassa (praca została sprzedana na aukcji za 179 milionów 400 tysięcy dolarów w maju 2015 roku oraz „Nu couchant” Amedeo Modiglianiego (cena: 170 milionów 400 tysięcy dolarów w listopadzie 2015 roku). Nadal absolutnym rekordzistą pozostaje “Salvator Mundi” Leonarda da Vinci, sprzedany w listopadzie 2017 roku za kosmiczną kwotę prawie 451 milionów dolarów.

Shot Sage Blue Marilyn – płótno z dziurą po wystrzale

Strzał (“shot”) w tytule dzieła odnosi się do incydentu, który na zawsze zmienił charakter płótna, pozostawiając w nim… ślad po pocisku. Chodzi o odwiedziny Dorothy Podber, znajomej Andy’ego Warhola w jego pracowni nazywanej “Fabryką”. Kobieta na oczach artysty wyciągnęła rewolwer i strzeliła do czterech płócien, które wisiały na ścianach. “Dostało się” wówczas między innymi właśnie Marilyn Monroe, ale – jak pokazuje ostatnia aukcja w Christie’s – dziura w płótnie w żaden sposób nie zmniejszyła jego wartości.

W okresie ekonomicznego kryzysu, który dotyka wielu ludzi na całym świecie, inwestowanie w sztukę wydaje się znakomitym rozwiązaniem. Na pewno z takiego założenia wyszedł nowy właściciel “Shot Sage Blue Marilyn”, obrazu Andy’ego Warhola, który nigdy nie straci na wartości, a może ją tylko zyskać. Może Ty też zaczniesz swoją przygodę z kolekcjonowaniem sztuki od wizyty w naszej internetowej galerii?

Maurizio Cattelan, słynny włoski rzeźbiarz i twórca instalacji artystycznych, został właśnie pozwany na kwotę 5 mln euro przez Daniela Drueta, rzeźbiarza który, jak twierdzi, faktycznie wykonał rzeźby Cattelana.

Mauritzio Cattelan, „Dziewiąta godzina”, źródło: wyborcza.pl

Sam Cattelan jest samoukiem i jak twierdzi Druet, po prostu nie ma takiego warsztatu, umiejętności, by swoje instalacje samemu przygotować. Wobec powyższego zleca to innym osobom.

Zarówno Cattelan jak i galerzyści przyznają, iż faktycznie Druet wykonał te prace, ale ich pomysłodawcą był Cattelan.

Pomysł kontra wykonanie, czyli Cattelan vs Druet

Wyłania się problem, który często poruszany jest w kręgach artystycznych, dotyczy sprawy autorstwa.

Wiadome jest, że już dawni mistrzowie zlecali wykonanie prac swoim uczniom, jednakże w czasach awangardy relacja mistrz-uczeń zmieniła się w relację pomysłodawca-wykonawca, gdzie pierwszy znany jest z nazwiska, drugi nie jest nawet wymieniany.

Obecnie świat sztuki, odchodzi od koncepcji gwiazdorstwa, a skupia się na współpracy, powoływaniu grup artystycznych, kolektywów, gdzie promuje się artystów mniej znanych.

Meteorytem w papieża

Cattelan znany jest ze swoich instalacji artystycznych budzących często sprzeciw i oburzenie, ale i kontrowersje co do granic w sztuce.

Jego rzeźby często były cenzurowane, ale też niszczone, jak to miało miejsce w Polsce, gdzie do zachęty zaprosiła go ówczesna dyrektor Anda Rottenberg.

Rzeźba “La nona ora”, przedstawiająca Jana Pawła II przygniecionego meteorytem została uszkodzona przez posłów ZCHN jako obraza uczuć religijnych, a Anda Rottenberg zmuszona została do odejścia z Zachęty.

Kontrowersyjne prace Cattelana

W Mediolanie stanęła instalacja przedstawiająca trójkę dzieci wiszących na drzewie. Instalacja okazała się skandalem, a mediolańczycy odcięli dzieci ze stryczków. Innym razem artysta przymocował do ściany taśmami klejącymi właściciela galerii, przedstawiając go jako dzieło sztuki czy też męczennika sztuki.

Pojawiają się też wypchane zwierzęta, jak słynny koń z głową wbitą w ścianę czy wypchane psy śpiące w galerii.

Cattelan wykonuje też prace w wosku czy z żywicy epoksydowej, jak figura klęczącego chłopca z głową Hitlera – praca ta była przedstawiona w Polsce na terenie byłego getta warszawskiego.

Proces Cattelana – komu sąd przyzna rację?

Współpraca między Cattelanem a Druetem nie była sformalizowana, nie ustalono warunków współpracy w szczególności praw autorskich. Obie strony, mają teraz do siebie żal, a rozstrzygnięcie tego procesu będzie arcyważne dla całego świata sztuki.

Mało jest w historii sztuki obrazów, które inspirują i pobudzają wyobraźnię tak, jak tajemnicza “Mona Lisa” autorstwa Leonardo da Vinci. Ostatnio płótno, stanowiące jedną z najważniejszych atrakcji paryskiego Luwru, stało się ofiarą nietypowego ataku. Przebrany za kobietę mężczyzna obrzucił obraz ciastem. Dlaczego w ogóle to zrobił?

Leonardo da Vinci – Mona Lisa, źródło: wikipedia.org

Najsłynniejszy obraz Leonardo da Vinci ofiarą nietypowego ataku

Nie od dziś wiadomo, że sztuka inspiruje, pobudza wyobraźnię i wywołuje emocje, niekiedy skrajne. Czasem to kwestia kontrowersyjnych wystaw, o których rozpisuje się krytycznie prasa, czasem konkretnych dzieł, obok których nie można przejść obojętnie. Niekiedy dzieła stają się swego rodzaju zakładnikami różnego rodzaju koncepcji politycznych czy punktem wyjścia dla ruchów społecznych. Zdarzają się też takie sytuacje, w których trudno wręcz opisać wpływ sztuki na ludzkie zachowanie. Przykładem jest atak, jakiego w maju dopuścił się pewien mężczyzna w Luwrze, jednym z najważniejszych muzeów na świecie.

Mona Lisa w… cieście. Wybryk czy manifest?

Wspomniany mężczyzna przebrał się za kobietę i wjechał do Luwru na wózku inwalidzkim. Kiedy dotarł przed ścianę, na której wyeksponowana jest “Mona Lisa”, słynny obraz Leonarda da Vinci, wstał z wózka, a następnie… rzucił w obraz kawałkiem ciasta i usiłował zniszczyć szklaną, kuloodporną osłonę, która chroni płótno. Nagranie tego wybryku szybko pojawiło się w mediach społecznościowych, z miejsca stając się viralem.

Napastnik został szybko ujęty – podobno ochronie zajęło kilkanaście sekund, żeby obezwładnić mężczyznę. Jakie były jego pobudki? Kiedy 36-latek był prowadzony przez policję, krzyczał: ​​”Pamiętajcie o ziemi. Są tacy, którzy chcą zniszczyć ziemię. Pomyślcie o tym. Artyści mówią wam, żebyście pamiętali o ziemi. Dlatego to zrobiłem”. W związku z tym wiele portali uznało atak ciastem za manifest, który miał zwrócić uwagę właśnie na problemy klimatyczne. Mężczyzna został skierowany na badania psychiatryczne, wszczęto wobec niego postępowanie w sprawie zniszczenia dobra kultury.

Mona Lisa – tajemnicza piękność, która od lat prowokuje

To nie pierwszy raz, kiedy “Mona Lisa” stała się obiektem dość specyficznych zachowań. Na początku XX wieku pracownik muzeum zabrał obraz do domu (odzyskano go dopiero po dwóch latach, w 1913 roku). W 1956 roku mieszkaniec Boliwii rzucił w obraz kamieniem – po tym incydencie zamontowano specjalną kuloodporną szybę, która osłania płótno. W 2009 roku kobieta rzuciła w obraz kubkiem po herbacie. Warto też w kontekście tego dzieła wspomnieć o Banksy’m, który w 2004 roku powiesił w Luwrze własną “Mona Lisę”, nie wzbudzając niczyjego zainteresowania. Obraz zdjęto dopiero po kilku godzinach. Został zlicytowany za niebagatelną sumę 60 tysięcy funtów.

Jak widać, wokół Mony Lisy wciąż sporo jest tajemnic. Każdy, kto czytał “Fight Club” Chucka Palahniuka wie, że jakikolwiek bezprawny gest wobec Mony Lisy to symbol absolutnego buntu wobec ładu, porządku i systemu. Najważniejsze jednak, że obraz wciąż jest nienaruszony, a świadkowie ataku tortem podobno cieszą się, że mogli uczestniczyć w tak nietypowym wydarzeniu.

1,5 mln dolarów tyle kolekcjoner zapłacił za obraz Ewy Juszkiewicz pt. „Portrait of a Lady (After Louis Leopold Boilly)” – „Portret kobiety (według Louisa Leopolda Boilly’ego)”. Pieniądze zostaną przekazane Muzeum Historii Żydów Polskich.

Ewa Juszkiewicz – Portrait of a Lady (After Louis Leopold Boilly), źródło: polin.pl

Obraz Ewy Juszkiewicz „Portrait of a Lady” sprzedany za 7 mln zł!

Obraz został sprzedany na aukcji w domu aukcyjnym Christie’s w Rockefeller Center w Nowym Jorku. Przedstawia kobietę w długiej sukni, siedzącą w ogrodzie. Jak to bywa u Ewy Juszkiewicz, kobieta ma zasłoniętą twarz.

Juszkiewicz znana jest z doskonałego stylu, w swoich pracach porusza temat kobiecości ukazywanej w sztuce na przestrzeni wieków. Pokazuje, jak schematyczne było traktowanie wyobrażeń o kobietach.

Kobiety na obrazach Juszkiewicz nie mają twarzy, jest to czasem plaster miodu, bukiet kwiatów, maska, czy bujne włosy. Czy kwiaty zamiast twarzy mogą lepiej oddać charakter kobiety, której rola była na przestrzeni wieków bardzo ograniczona, a ich wizerunek schematyczny?

Ewa Juszkiewicz, Polin i “Kuchnia dla Ukrainy”

Ewa Juszkiewicz robi oszałamiającą karierę, jej prace warte są fortunę. Reprezentuje ją Gagosian Gallery jedna z najbardziej prestiżowych galerii na świecie, która ma prace najdroższych artystów: Richarda Prince’a czy Jeffa Koonsa, a sprzedają jej obrazy słynne domy aukcyjne: Christie’s, Sotheby’s i Phillips.

Dochód ze sprzedaży obrazu będzie przeznaczony na rzecz Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. Muzeum wykorzysta te środki na swoje cele statutowe, m.in. na projekt „Kuchnia dla Ukrainy”, czyli na dostarczaniu przez działającą przy muzeum restaurację posiłków osobom z Ukrainy, które przebywają w tymczasowych miejscach zamieszkania w Warszawie.

Jeśli zainteresowała Cię ta artystka przeczytaj nasz wpis – Ewa Juszkiewicz podbija świat!