Lawowanie to niezwykle ciekawa i kreatywna technika, którą chętnie zajmują się nie tylko utytułowani artyści, ale też hobbyści, kochający eksperymentować z tuszem czy farbami. Na czym polega ta metoda i jakie pozwala osiągnąć efekty? Jak lawować? Na te pytania odpowiadamy w naszym małym poradniku dla profesjonalnych (i nie tylko!) twórców.
Co to jest lawowanie? Definicja i charakterystyka
Lawowanie to niezwykła technika, której efekty trudno pomylić z jakąkolwiek inną. Stosuje się ją bardzo często w dziełach osadzonych w nurcie impresjonizmu (są to zwłaszcza pejzaże) ale też grafikach. Na czym polega? To po prostu rodzaj cieniowania za pomocą rozwodnionego tuszu (rzadziej farby). W metodzie tej nakłada się kolejne, coraz ciemniejsze i bardziej wyraziste plamy czerni (bądź innego koloru) w celu zbudowania głębi i przestrzenności. Niekiedy na bazie lawowania powstają całe prace (jak chociażby widoczki), czasem stosowana jest jako uzupełnienie rysunku konturowego (przykładowo wykonanego piórkiem). W takim przypadku za pomocą plamy podbija się trójwymiarowość.
Lawowanie pozwala uzyskać łagodne przejścia tonalne i dodaje pracy plastyczności, trójwymiarowości oraz swoistego romantyzmu. Często stosowane jest do zilustrowania elementów przyrody czy takich zjawisk atmosferycznych, jak mgła i deszcz. Rysunek lawowany powstaje na odpowiednio grubym, chłonnym papierze (takim, jak akwarelowy) lub na płótnie.
Czy wiesz, że:
Lawowanie wykonuje się w wersji monochromatycznej, czyli używając tuszu bądź farby w jednym kolorze lub w wersji wielobarwnej, w której finalny kolor jest wynikiem nakładania na siebie półtransparentnych plam w różnych odcieniach. Ten drugi sposób wymaga więcej doświadczenia w sposobie łączenia kolorów na płaszczyźnie – nie zachowują się bowiem tak przewidywalnie, jak w przypadku łączenia barwników na palecie.
Jak zrobić lawowanie? Krok po kroku
Rysunek lawowany to technika, która wymaga nieco kunsztu i cierpliwości, jeśli chcemy osiągnąć przewidywane z góry efekty. Rozwodniony tusz może w przypadku mniej wprawionych w cieniowanie osób wymykać się spod kontroli. Ale to też ma dobre strony – pozwala stworzyć eksperymentalne dzieło, którego “niedoskonałości’ będą największą siłą.
Jeśli chcesz wykonać lawowanie, zacznij od cieniowania powstałego wcześniej za pomocą tuszu rysunku, na przykład letniego pejzażu. Możesz go od razu stworzyć na papierze do akwareli bądź posłużyć się wcześniej lekkim szkicem wykonanym za pomocą ołówka. Teraz wystarczy zamoczyć pędzel do akwareli w czystej wodzie i delikatnie rozmyć kontury rysunku, na przykład kreski wyznaczające korony drzew, chmury i krawędzie ścieżki w parku. Dzięki temu rysunek zrobi się ciekawszy i bardziej trójwymiarowy.
Kiedy opanujesz już ten sposób nawet w trudniejszych przedstawieniach, takich jak portret czy architektura, przejdź do bardziej precyzyjnego budowania kompozycji za pomocą lawowania. Stwórz szkic finalnej pracy, a następnie zacznij mocniej rozwodnionym tuszem wypełniać płaszczyzny (drzewa, trawniki, elewacje budynków, niebo itd.). Kiedy praca lekko przeschnie, ciemniejsze (mniej rozwodnione) plamy tuszu nałóż tam, gdzie chcesz wzmocnić cień – przykładowo pod drzewami, budynkami, czy u dołu pierzastych chmur. Na koniec możesz tuszem rozcieńczonym z jeszcze mniejszą ilością wody zaakcentować pojedyncze szczegóły. I gotowe, Twoja lawowana praca może teraz wyschnąć i zostać oprawiona. Możesz też pokusić się o lawowane obrazy na płótnie większego formatu, jednak przyda Ci się do tego odpowiednio duży pędzel.
Wskazówka:
Ciekawy efekt uzyskasz, jeśli w monochromatycznej pracy zastosujesz tusz w innym kolorze niż czarny. Niebieski, brązowy czy czerwony rysunek lawowany posiada niezwykłą lekkość i intryguje.
Przykłady zastosowania lawowania w dziełach sztuki
Lawowanie stosuje się od zarania dziejów, a przykładów prac, które powstały w oparciu o tę technikę można wymieniać mnóstwo. Warto wspomnieć w tym miejscu chociażby Leonarda da Vinci czy Sandro Botticellego, którzy swoje szkice chętnie uzupełniali lawowaniem. Później tę samą metodą stosował też Rembrandt (przykładem może być “Saskia siedząca przy oknie” z 1635 roku. Technika lawowania tuszem była też bardzo popularna w Chinach, będącej zresztą ojczyzną samego tuszu, to od I wieku naszej ery. Znakomitym przykładem może być chociażby praca Hasegawy Tōhaku, “Trzy sosny”. Inne przykłady zastosowania lawowania w sztuce to:
- Jan Piotr Norblin “Publiczność przed obrazem >>Aleksander Wielki w pracowni Apellesa<<” (1810-1820)
- Giovanni Battista Tiepolo “Męczeństwo św. Hipolita” (1696-1770)
- Thomas Wijck “Wnętrze warsztatu” (ok. 1629–77).
Jak widzisz, lawowanie to technika, którą można wykorzystać na dziesiątki różnych sposobów – nie tylko do tworzenia przemyślanych dzieł, ale też eksperymentów. Chcesz samodzielnie cieniować za pomocą rozwodnionej farby lub tuszu? Nic prostszego! Z naszymi wskazówkami będzie to 100% dobrej zabawy.