Porcelana Inaczej, wystawa zbiorowa

XXXV Międzynarodowe Sympozjum Ceramiki "Porcelana Inaczej"
Wałbrzych, Polska 2011

Często uważa się, że podążanie za tradycją nie jest najlepszą drogą rozwoju. Organizowane w Polsce corocznie sympozjum porcelany udowadnia jednak, że jest zupełnie inaczej. Obecnie, po 35 latach istnienia, polski wrześniowy plener jest już powszechnie znany. Artyści ceramicy z całego świata chcą w nim uczestniczyć, spotykać się i razem pracować dla wspólnego twórczego celu.

Przez wiele lat sympozjum organizowane było przez Annę Malicką Zamorską, która sama jest znaną artystką. Prace jej autorstwa znajdują się w prestiżowych publicznych kolekcjach oraz goszczą na wielu międzynarodowych wystawach. Na sympozjach gromadziła artystów o podobnych zainteresowaniach, z których większość miała już doświadczenie z materiałem, jakim jest porcelana. Jej rolę prezydenta sympozjum przejęła cztery lata temu Monika Patuszyńska, artystka równie znana, która wystawia swoje prace na całym świecie, a teraz dała się poznać jako kompetentna i utalentowana organizatorka.

Sympozjum odbyło się w trzech fabrykach, z których każda produkuje porcelanę. Zarówno "Porcelana Krzysztof", jak i Fabryka Porcelany "Wałbrzych" umożliwiają uczestnikom pracę w tych samych halach fabrycznych, w których pracują pracownicy, zapewniają również wszystkie niezbędne materiały i możliwość wypału w tunelowych piecach gazowych i elektrycznych. "Lapp Insulators" oferuje artystom osobną dużą salę, gdzie mogą tworzyć z fabrycznych mas, rozkładać się z pracami na wszystkich stołach, i wreszcie wypalać je w piecach tunelowych w temperaturze 1300 C.

W tym roku w sympozjum uczestniczyli artyści z Holandii, Tajwanu, Niemiec, Szwecji, Japonii, Stanów Zjednoczonych i Polski. Kiedy odwiedziłam Wałbrzych w 2007 roku, spotkałam artystów z innych krajów, tak samo pracujących razem i razem dyskutujących o swojej pracy. Niektórzy z nich chętnie wracają co roku, zarówno żeby odnowić przyjaźnie, jak i rozwijać swoje pomysły wykorzystując w pełni możliwości oferowane przez fabryki i towarzystwo innych artystów. Jeszcze jednym źródłem inspiracji pozostaje historia zatrzymana w Muzeum w Wałbrzychu dzięki fachowym i kompetentnym pracownikom.

Jednym z elementów tegorocznego sympozjum był film o artystach nakręcony przez fotograf Lucille Noblezę, zmontowany następnie przez jednego z uczestników, Jeroena Bechtolda. Na film składają się wypowiedzi każdego z 12 artystów ilustrowane przykładami ich prac. Tekst ten został oparty na tym właśnie filmie.

Michael Flynn jest jednym z artystów, którzy powracają do Wałbrzycha kolejny raz szukając nowych pomysłów w fabrycznym procesie produkcji. Michael znajduje i wykorzystuje je potem w swoich figuratywnych, pełnych wyobraźni pracach. Interesują go mity i legendy, w rzeźbach za każdym razem koncentruje się na nowej i barwnej historii. W ten sposób prace, które pojawiają się na poplenerowej wystawie prowokują czasem tematem.

Piotr Flądro pracuje z porcelaną od kilku lat i cieszą go wszystkie aspekty pracy ceramika. Interesuje się środowiskiem i wierzy, że ludzkość powinna być świadoma krzywd wyrządzanych naturze przez nasze ogólnoświatowe zaniedbania i wyzysk. Jego praca jest dramatycznym przedstawieniem tej wiary.

Anna Malicka Zamorska jest artystką romantyczną, być może dlatego zajęła się organizacją w Polsce sympozjum w czasach, kiedy polskim artystom nie było łatwo podróżować po krajach spoza Bloku Wschodniego. Ten romantyzm przenika do jej pracy i obecnie Anna tworzy rzeźby przedstawiające obute w jaskrawo czerwone buciki świnki, które wyglądają, jakby tańczyły. Wszystkie jej zwierzęta powstają, aby ochraniać i pocieszać ludzi, wiele z nich znalazło miejsce w jej ogrodzie, gdzie tworzą zwierzęcą kompanię, a ich niebieskie oczy odbijają się w świetle księżyca.

Danijela Pivasevic Tenner, która przyjechała z Niemiec, używa porcelany w płynnej formie wylewając gęstą masę lejną warstwa po warstwie, aż ta tężejąc pęka, by w końcu zastygnąć tworząc obrazy, które przypominają białą lawę, tym razem spoczywającą na stołach i podłodze. Danijela lubi odnosić się do przestrzeni, w której pracuje, a warunki w fabryce dały jej tego sposobność: stoły, dokumenty i sposób, w jaki ludzie przywykli organizować swoje materiały. Taka praca potrzebuje czasu, żeby powstać, warstwa po warstwie, odbijając i przekazując emocje i bliskość, jaką artystka czuje z otoczeniem.

Monika Patuszyńska, obecnie prowadząca plener w Wałbrzychu, cieszy się międzynarodowym uznaniem za swoje odlewane, rozbudowane obiekty, które odwołują się do zwyczajnych form, ale się od nich różnią. Badając grupę takich przedmiotów, w pewnym sensie czujemy się z nimi bezpiecznie. Wydają się nam znane, by po chwili jednak zaskoczyć ostrymi, niepokojącymi krawędziami, które kuszą, aby im się przyjrzeć jeszcze bliżej.

Pochodzący z Holandii Jeroen Bechtold, słynny ze swojej innowacyjnej, zainspirowanej możliwościami, jakie daje komputer ceramiki, jest zafascynowany właściwościami porcelany- zarówno z historii, jak i dla przyszłości. Materiał taki, jak porcelana, według niego jest w stanie zawrzeć w sobie ogromne piękno, które następnie będzie w stanie zwrócić uwagę na polityczne wypowiedzi, które zamyka w swoich pracach.

Wielu artystów na wałbrzyskim sympozjum pracuje z gliną od wielu lat, Chris Vicini wspomina, że zainteresowanie samą ceramiką i porcelaną w szczególności, rozwijało się u niego stopniowo. Przyjeżdżając do Wałbrzycha nastawił się na szukanie w nowej sytuacji wyzwań wierząc, że nawet niewielka zmiana w dotychczasowym stylu pracy może mieć znaczący wpływ na jego przyszłe dzieła. Inspiracji szuka w przeszłości i dawnej sztuce, filozofii i tematach religijnych. W pozornym pomieszaniu tematów przeplatających się w jego pracy widać zainteresowanie podświadomością i reakcję na symbolizm i szaleństwo.

Yasuko Sakurai z Japonii jest uznaną artystką, odnosi sukcesy w konkursach na całym świecie zdobywając nagrody oraz będąc zapraszana do udziału w prestiżowych wystawach. Tworzy z porcelany eleganckie formy, które następnie wycina, aby móc w pełni wykorzystać walory światła i cienia. Mistrzowski kunszt oraz dbałość o każdy detal sprawia, że jej prace poszukiwane są na całym świecie.

Sztuka jest blisko ludzi, mówi Alicja Patanowska, i dlatego wybrała ceramikę i porcelanę, jako materiał dla swoich zmultiplikowanych kształtów. Ludzie mogą odnosić się do różnych form, mówi. Są to obiekty z lekka reklamowe, więc mają komercyjne przeznaczenie, i chociaż nie dosłownie, ich przesłanie wpływa na odbiorcę zachęcając go do myślenia lub poparcia nowych koncepcji.

Ray Chen pochodzi z Tajwanu, mieszka i uczy w Stanach Zjednoczonych gdzie ukończył studia. Tworzy rzeźbiarskie prace, których tematem od lat jest matka i dziecko. Chen jest poważnym artystą, oczekuje, aby jego dzieło było traktowane przez odbiorcę z szacunkiem, mimo, że materiał, jakim jest glina sam w sobie jest niskiego pochodzenia. Planuje rozwijać temat matki i dziecka, ponieważ zarówno w materiale, jak i w samym temacie znajduje nieustannie nowe środki wyrazu.

Ryan Fletcher zaczął pracę z gliną jako garncarz. Chcąc eksperymentować z nowymi metodami pracy, podjął dalsze studia i poznał technikę odlewania. Uważa, że sympozjum w Wałbrzychu, współpraca z innymi artystami, podglądanie ich pracy i rozwiązywanie nowych problemów pozwoliło mu inaczej spojrzeć zarówno na kształty, jak i na konstruowanie form gipsowych. W fabryce znalazł pomoc oraz techniczną wiedzę pomocną w wykonaniu swoich odlewanych prostokątnych obiektów.

Małgorzata Et Ber Warlikowska jest utalentowaną artystką, tworzy duże i małe pełne detali formy. Każdy z jej obiektów przez kontrast czarnego pigmentu z bielą porcelany zmusza do skupienia się nad przesłaniem, jakie zawarła w nim artystka.

Z końcem września 2011, kiedy sympozjum dobiegło końca, Anna Malicka Zamorska przyznała, że wszyscy artyści intensywnie pracowali, a przyjazna atmosfera Wałbrzycha zostanie z nimi na długo. Umiejętność pracy razem w tak efektywny i pozytywny sposób, który zdarzył się już po raz trzydziesty piąty, dowodzi siły porcelany i zdolności organizatorów, którym udało się sprawić, że sympozjum osiągnęło tak wielki sukces. Potwierdza tę pozytywną atmosferę w Wałbrzychu fotograf Lucille Nobleza, którą fascynuje różnorodność indywidualnego podejścia do pracy artystów. Niektórzy zaraz po przyjeździe od razu zabierają się do tworzenia według gotowego konceptu, inni rozwijają swoje pomysły powoli, w czasie pracy. Mimo, że część grupy to uznani twórcy, a inni młodzi i dopiero poszukują swojej drogi, pod koniec sympozjum wszyscy tworzyli jedną, silną grupę. A to, jak mówi Lucille Nobleza, stało się dzięki umiejętnościom i pasji Moniki Patuszyńskiej, która połączyła tak zróżnicowane grono w całość.


Janet Mansfield, OAM D.Litt
Grudzień 2011.
Artystka ceramik, Prezydent Międzynarodowej Akademii Ceramiki