Sanok

Street art to ostatnio gorący i medialny temat, nie tylko u nas. Żadne zjawisko w dziejach sztuk wizualnych nie zdołało nigdy rozwinąć się na taką skalę, pomijając jednocześnie oficjalny, zinstytucjonalizowany system wartościowania sztuki. Przełamanie monopolu artworldu jest w dużym stopniu zasługą internetu i odziedziczonej po graffiti zasady, że kwestia wartości artystycznej jest negocjowana wspólnie, przez wszystkich uczestników tej międzynardowej społeczności. Dzieje się to na ulicy, w sieci, w ramach bezpośrednich środowiskowych kontaktów.

Dla Witolda Stemachniewicza montaż jest bez wątpienia elementem konstytutywnym obrazów. Artysta konstruuje je nie poprzez przedstawianie i rozmieszczenie samych elementów, ale poprzez ich różnice, wzajemne zderzenia, konfrontacje, konflikty. Tak rozumiany montaż jest pokazywaniem o tyle, o ile obraz rozdzielamy na części. Niczego nie ułożymy bez wcześniejszego procesu rozłożenia. Montujemy o tyle, o ile ukazujemy nowe obrazy we wspólnym zetknięciu. Montaż wydobywa i spaja heterogeniczne formy, nie zważając na skalę wielkości czy przypisaną im wcześniej hierarchię i intencję. W filozofii Waltera Benjamina każda intencja umiera, a prawda dzieli się na nieruchome, otoczone aureolą idee - obrazy. "Funkcjonują one w ramach publicznego procesu jako dialektyczne figury trwającego eksperymentu."

"Uwielbiam obserwować i podglądać. Jestem voyerem śledzącym życie codzienne, które rozgrywa się za moim oknem. Już jako uczeń szkoły podstawowej siedziałem w ławce tyłem do nauczyciela, aby mieć lepszy widok na resztę klasy. Każdy szczegół miał i nadal ma dla mnie ogromne znaczenie. Z tego co zaobserwuję układam sobie opowieści, które później przelewam na papier i płótno. Dlatego wystawa Z okna widziane łączy w sobie dwa sposoby obrazowania, na której przeplatają się moje spostrzeżenia notowane na obrazach i w tekstach..."

Przyzwolenie, a bardzo często pragnienie odbiorców, by być nabieranym i wyprowadzanym przez artystów w przysłowiowe pole, towarzyszy recepcji sztuki od zawsze. Także dziś artyści i kuratorzy stawiają widzów w pozycji legendarnego Zeuksisa z Heraklei, który konkurował z Parrazjosem o miano najlepszego malarza iluzjonistycznego. Parrazjos tak realistycznie namalował kotarę, że Zeuksis, ulegając tej iluzji, poprosił o jej odsłonięcie. Jego zdumienie nie miało granic, gdy okazało się, że kotara nie jest prawdziwa.